Obowiązki instalatora oraz użytkownika stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych oraz pomp ciepła.
Zmiana klimatu dotyczy Nas wszystkich. Niewątpliwie działalność człowieka jest jedną z przyczyn jej postępowania oraz tak wyraźnego wzrostu w ostatnim czasie. Poprzez liczne Rozporządzenia oraz Regulacje Parlamentu Europejskiego możemy jednak zahamować jej postępowanie. Jednym z czynników wpływających na zmianę klimatu są fluorowane gazy cieplarniane (tzw. F-gazy), które znajdują się w prawie każdym urządzeniu chłodniczym, klimatyzacyjnym oraz pompie ciepła (czyli mówiąc krótko, każdy kto posiada tzw. klimatyzację powinien zapoznać się z podstawowymi obowiązkami regulowanymi przez ustawę F-gazową).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 517/2014 (link) w zakresie fluorowanych gazów cieplarnianych dokładnie określa zasady emisji, wykorzystywania, odzysku i niszczenia f-gazów, warunki wprowadzenia do obrotu produktów i urządzeń które zawierają f-gazy, oraz obowiązek certyfikacji osób wykonujących czynności polegające na instalowaniu, konserwacji, serwisowaniu oraz likwidacji tych urządzeń.
Na podstawie powyższego rozporządzenia w dniu 15 maja 2015 roku w Polsce została wprowadzona ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych – zwana ustawą f-gazową (ustawa f-gazowa pdf). Ustawa ta dokładnie reguluje obowiązki podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie usług związanych z f-gazami oraz określa obowiązki osób fizycznych lub prawnych sprawujących kontrolę nad technicznym działaniem urządzeń zawierających f-gazy.
Urządzenia chłodnicze, klimatyzacyjne oraz pompy ciepła dzielimy na dwa typy:
Informacja do którego typu należy urządzenie znajduje się na tabliczce znamionowej.
Podział urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych oraz pomp ciepła na hermetycznie i niehermetycznie zamknięte oznacza precyzyjne informacje dotyczące ich zakupu, montażu, kontroli oraz rejestracji.
- Kto może dokonać zakupu urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych oraz pomp ciepła zgodnie z ustawą f-gazową?
Zgodnie z ustawą f-gazową urządzenia typu split (niehermetycznie zamknięte) mogą być sprzedawane wyłącznie w przypadku, kiedy nabywca urządzenia przedstawi dowody, że dane urządzenie będzie instalowane przez podmiot posiadający certyfikację. Oznacza to, że urządzenie typu split może zakupić tylko i wyłącznie firma posiadająca certyfikat dla przedsiębiorstwa lub firma która przedstawi umowę na wykonanie usługi instalacji urządzenia przez podmiot posiadający certyfikację.
Do zakupu urządzeń hermetycznie zamkniętych wystarczy posiadać uprawnienia do montażu i uruchomienia wydawane prze producenta danego urządzenia.
- Kto może montować urządzenia chłodnicze, klimatyzacyjne oraz pompy ciepła?
W przypadku montażu urządzeń hermetycznie zamkniętych sytuacja wygląda tak jak przy zakupie urządzenia (wystarczy posiadać uprawnienia producenta).
W przypadku instalacji urządzenia niehermetycznie zamkniętego (typu split), uruchomienie, czyli wykonanie finalnego połączenia układu chłodniczego może być dokonane tylko i wyłącznie przez osobę posiadającą certyfikat dla personelu zwany uprawnieniami f-gazowymi, wydany przez Urząd Dozoru Technicznego. Z powyższego wynika, że montaż urządzenia polegający na umieszczeniu poszczególnych elementów wchodzących w skład układu może zostać dokonane przez instalatora bez certyfikatu, jednak do finalnego podłączenia oraz uruchomienia instalator musi posiadać uprawnienia f-gazowe.
Rozróżniamy dwa rodzaje certyfikatów wydawanych przez Urząd Dozoru Technicznego:
- Jak często należy dokonywać kontroli szczelności urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych oraz pomp ciepła?
Dnia 12 lipca 2017 roku weszła w życie Nowelizacja ustawy f-gazowej (link do nowelizacji pdf) wprowadzająca kilka zmian do pierwotnej ustawy z dnia 15 maja 2015 roku. Jedną z ważniejszych kwestii jest zmiana co do częstotliwości kontroli instalacji chłodniczych, klimatyzacyjnych oraz pomp ciepła.
Nowelizacja jako punkt odniesienia wprowadza wielkość napełnienia określona przy użyciu ekwiwalentu CO2, a nie jak było wcześniej ilość kilogramów f-gazów.
Częstotliwość kontroli urządzeń chłodniczych zgodnie z ustawą f-gazową przedstawia tabelka:
Wyjątkiem są urządzenia hermetycznie zamknięte, zawierające f-gazy w ilości poniżej 10 ton ekwiwalentu CO2 (nie podlegają kontrolą szczelności). Zastosowanie jako parametru napełniania ilości ton ekwiwalentu CO2 ma promować czynniki o niskim GWP (global warming potential) – czyli wskaźnika służącego do ilościowej oceny wpływu danej substancji na efekt cieplarniany.
Tabela przedstawiająca ilość ton ekwiwalentu CO2 w odniesieniu do masy czynnika dla przykładowych f-gazów:
- Rejestracja oraz założenie Karty urządzenia urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych oraz pomp ciepła.
Ustawa f-gazowa reguluje również obowiązek rejestracyjny urządzeń zawierających f-gazy.
Obowiązek ten dotyczy urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych oraz pomp ciepła zawierających co najmniej:
– 5 ton ekwiwalentu CO2 dla urządzeń niehermetycznie zamkniętych (split)
– 10 ton ekwiwalentu CO2 dla urządzeń hermetycznie zamkniętych
UWAGA: Rejestracji urządzenia dokonuje operator (osoba fizyczna lub prawna sprawująca faktyczną kontrolę nad działaniem urządzenia zawierającego f-gazy).
Założenie Karty urządzenia odbywa się w Centralnym Rejestrze Operatorów (CRO) na stronie www.cro.ichp.pl/
Operator ma obowiązek założyć kartę w CRO do 15 dni od daty dostarczenia lub uruchomienia urządzenia. Założenie karty wymaga podania kilku podstawowych informacji, które znajdziemy na tabliczce znamionowej danego urządzenia. Jeden operator może założyć karty dla kilku urządzeń. Operator powinien udostępnić dostęp do karty urządzenia wykwalifikowanej osobie, która we własnym imieniu dokonuje wszystkich niezbędnych wpisów dotyczących instalowania, serwisowania, kontroli szczelności, naprawy, odzysku oraz likwidacji urządzeń.
